خشکسالی بهانه حق آبه پرداخت نشده! - بارازعلی

با ما همراه باشید و درباره وبلاگ سرگرمی و سفر بیشتر بدانید.

به گزارش خبرنگاران، با کاهش میزان بارش ها از ابتدای سال آبی جاری تا به امروز کارشناسان و برخی نهادها از جمله مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی نسبت به مواجهه با کم آبی و خشکسالی طی تابستان امسال هشدار داده اند این در حالیست که در این شرایط حق آبه برخی از تالاب های مهم کشور از جمله بختگان و ارومیه توسط وزارت نیرو پرداخت نشده و باعث خشک شدن بستر بخش هایی از این دریاچه ها شده است.

محسن موسوی خوانساری در گفت و گو با خبرنگاران، ضمن تاکید بر اینکه حق آبه زیست محیطی باید تحت هر شرایطی با توجه به حجم منابع آب موجود پرداخت شود، به تصویب و ابلاغ سند ملی آمایش سرزمین در اواخر سال 1399 اشاره و اظهار کرد: براساس ماده 1 سند ملی آمایش سرزمین، در تعریف آب قابل برنامه ریزی آمده است که مقدار کل منابع آب تجدیدپذیر در حوضه آبریز بر اساس شرایط هیدرولوژیک و توسعه زیرساخت ها، پس از کنار گذاشتن آب برای محیط زیست است که قابلیت بهره برداری برای مصارف مختلف در قالب منابع آب سطحی، زیرزمینی و غیرمتعارف را دارد همچنین در بند 8 ماده 4 این سند درباره سازگاری توسعه با محیط زیست و منابع طبیعی صریحا به حفاظت و تامین نیاز محیط زیستی تالاب ها و رودخانه ها و پیکره های آبی به ویژه دریاچه های ارومیه، جازموریان، انزلی، بختگان، دریاچه نمک قم و ... اشاره و تاکید شده است.

وی ادامه داد: در ماده 4 آیین نامه جلوگیری از تخریب و آلودگی غیرقابل جبران تالاب­ ها نیز اشاره شده که وزارت نیرو به منظور تامین نیاز آبی محیط زیستی تالاب­ ها، میزان سهم تالاب از ظرفیت آبی حوضه آبریز را با کمیت و کیفیت مناسب و متناسب با شرایط اقلیمی مختلف، با توزیع زمانی معین و در اولویت دوم پس از تامین آب شرب را باید با نظارت سازمان حفاظت محیط زیست تامین کند.

به گفته موسوی، علاوه بر موارد ذکر شده در لایحه پیشنهادی قانون آب نیز اولویت یکسانی برای آب شرب و محیط زیست درنظر گرفته شده است. تصویب چنین قوانینی نشان از اهمیت بالای حیات رودخانه و تالاب ها فارغ از شرایط خشکسالی یا ترسالی دارد بنابراین لازم است با توجه به سقف آب موجود در یک سال آبی، حق آبه محیط زیست، صنعت، کشاورزی و شرب از یکدیگر جدا شود و هرکدام بنا بر اهمیتی که دارد، پرداخت شود اما متاسفانه هیچ نظارتی بر اجرای این قوانین وجود ندارد.

این کارشناس آب ضمن اینکه سازمان حفاظت محیط زیست را مقصر اصلی پرداخت نشدن حق آبه زیست محیطی تالاب ها توسط وزارت نیرو دانست، تاکید کرد: سازمان حفاظت محیط زیست باید از ظرفیت هایی که قانون در اختیار آن قرار داده استفاده کند و از دستگاه های مسئول تامین آب به دلیل نپرداختن حق آبه زیست محیطی شکایت کند. این سازمان متولی باید از دادستانی و مدعی العموم درخواست احقاق حق کند اما متاسفانه این ضعف از سازمان حفاظت محیط زیست است که چنین اقدامی نمی کند و در نتیجه وزارت نیرو و شرکت های آب منطقه ای نیز حق آبه تالاب ها را پرداخت نمی کنند.

این دکتری تاسیسات آبی از شرایط نامساعد تالاب ها به ویژه در مناطق مرکزی کشور انتقاد کرد و گفت: دریاچه نمک قم خود به یک کانون گرد و غبار تبدیل شده است که تمام مناطق جنوبی استان تهران، البرز و استان قم را تهدید می کند و حق آبه این دریاچه باید از هفت سد که بر بستر رودخانه های بالادست احداث شده است، تامین شود همچنین در رابطه با پرداخت حق آبه دریاچه ارومیه نیز رییس حوضه آبریز دریاچه ارومیه که خود از بدنه سازمان حفاظت محیط زیست و سرپرست دفتر حفاظت و احیای تالاب ها بود نتوانسته است حق آبه این دریاچه را به بهانه خشکسالی پرداخت کند این در حالیست که میزان آبی که اکنون در شبکه آبیاری و زهکشی میاندوآب رهاسازی می شود به مراتب از سایر مناطق کشور بیشتر است و این پرسش مطرح می شود که چرا در چنین شرایطی کشاورز میاندوآب نباید احساس کند امسال، سال خشکی است؟ اگر سازمان حفاظت محیط زیست از شرکت آب منطقه ای آذربایجان غربی شکایت و احقاق حق می کرد شرکت آب منطقه ای نیز حق آبه محیط زیستی را پرداخت می کرد و کشاورزان میاندوآب نیز همان حسی را نسبت به سال خشک داشتند که سایر مردم ایران دارند.

لزوم پیاده سازی الگوی کشت برای کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی

موسوی ضمن بیان اینکه بیش از 85 درصد منابع آب کشور در صنعت کشاورزی مصرف می شود، اظهار کرد: راهکار اصلی کاهش این حجم مصرف آب در رعایت الگوی کشت است که متاسفانه با گذشت بیش از 50 سال هنوز پیروز به اجرا کردن آن نشده ایم. در ایران متخصصان بسیار زیادی داریم که حدود 10 سال پیش الگوی کشت تمام مناطق را معین کردند که چه نوع محصولی، در چه منطقه ای، در چه فصلی و به چه میزانی کاشته شود اما پیاده کردن این الگوی کشت نیاز به یک عزم ملی دارد که وزارت جهاد کشاورزی در اجرای آن پیروز نبوده است. از این رو شاهد کاشت فراوان محصولاتی مانند هندوانه هستیم که نیاز زیادی به آب دارند و در بسیاری از مواقع به علت اینکه بیش از نیاز مصرفی هستند به فروش نمی رسند بنابراین مهمترین اقدام وزارت جهاد کشاورزی در دولت جدید باید پیاده سازی الگوی کشت متناسب با هر منطقه باشد.

وی ادامه داد: اکنون صیفی جات که دارای بالاترین مصرف آب هستند در فضای باز کاشته می شوند در حالی که با توجه به میزان بالای تبخیر آب در کشور باید در گلخانه کاشته شوند. وزارت جهاد کشاورزی باید تحولی اساسی در زمینه اجرای الگوی کشت ایجاد کند همچنین لازم است برنامه ای دقیق برای هماهنگی بین میزان تولید و مصرف محصولات کشاورزی که طی سال های اخیر نسبت به آن بی توجهی شده، در نظر بگیرد.

این دکتری تاسیسات آبی درباره استفاده از روش آبیاری تحت فشار به منظور کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی گفت: طی حدود 15 سال گذشته تمرکز زیادی بر پیاده سازی روش آبیاری تحت فشار شد که همان روش های آبیاری قطره ای و بارانی است در عین حالی که این روش های آبیاری در جای خود باعث کاهش مصرف آب می شود اما استفاده از این روش آبیاری در کشور ما به دلیل اینکه زمین زیاد و آب کم است باعث شد کشاورزان با برداشت همان میزان آب پیشین حجم محصولات زیرکشت خود را افزایش دهند. از این رو با اینکه راندمان آب افزایش پیدا کرد و میزان کمتری آب برای کشت هر محصول مصرف شد، با این حال میزان برداشت از منابع آب زیرزمینی و سطحی نه تنها ثابت ماند بلکه سفره های آب زیرزمینی نیز تخلیه شد.

خطر نشست بیخ گوش تاسیسات جنوب دشت ورامین

وی ادامه داد: سفره های آب زیرزمینی در حوضه دریاچه نمک قم که شامل دشت های ورامین، قزوین، دشت کرج و دشت ساوجبلاغ است اکنون 22 میلیارد متر مکعب کسری مخزن دارد و میزان برداشت از این سفره ها به حدی است که سالانه در دشت ورامین 30 تا 40 سانتیمتر فرونشست زمین روی می دهد این در حالیست که در جنوب این دشت خط انتقال گاز، نفت، اتوبان و فرودگاه بین المللی قرار دارند که در شرف نشست هستند اما توجهی به این مساله نمی شود و همچنان محصولات کشاورزی که نیاز زیادی به آب دارند، کشت می شود.

نقش مردم در کاهش اثرات کمبود آب

این کارشناس آب با اشاره به اینکه برای عبور از شرایط خشکسالی نیاز به همکاری تمام دستگاه ها و مردم است، اظهار کرد: اکنون در شهر تهران هر شهروند در شبانه روز 240 لیتر یعنی دو برابر متوسط جهانی، آب مصرف می کند. اگر شهروندان شهرهای بزرگ کشور مصرف آب خود را تنها 5 تا 10 درصد کاهش دهند می تواند تا حد زیادی کمبود آب را جبران کند. با وجود اینکه راهکار کاهش مصرف آب قطعا مورد استقبال مردم قرار می گیرد اما متاسفانه رسانه های ملی از جمله رادیو و تلویزیون هیچ گونه تبلیغاتی در جهت اشاعه فرهنگ کم مصرفی و اطلاع رسانی درباره اهمیت و جدی بودن شرایط کم آبی کشور نمی کنند.

موسوی در خاتمه ضمن اشاره به کاهش 40 درصدی بارش های امسال نسبت به میانگین بلند مدت کشور تاکید کرد: رسانه های ملی باید در این زمینه اطلاع رسانی و فرهنگسازی کنند و شهرداری ها نیز باید دستورالعمل هایی برای آبیاری فضای سبز در شرایط کم آبی تدوین کنند.

انتهای پیام