نیچر در نقش مادر برای علوم بشر - بارازعلی

به گزارش خبرنگاران، نشریه علمی نیچر(Nature) یک نشریه بین المللی هفتگی است که بهترین پژوهش های داوری همتا را در همه زمینه های علم و فناوری براساس اصالت، اهمیت، علایق میان رشته ای، بهنگام بودن، دسترسی، ظرافت و نتیجه گیری های شگفت آور منتشر می نماید.

داوری همتا، بازنگری با دقت یا داوری دقیق(Peer review) به فرایند بازنگری همه جانبه مقاله های علمی توسط متخصصان همان رشته گفته می شود. متخصصان آن رشته، پژوهش های دریافت شده را تجزیه و تحلیل و یافته های آن را آنالیز می نمایند و به پرسش های ویژه ای که دیگر صاحب نظران، اعم از مسئولین مجله(معمولا سردبیران) و خوانندگان متخصص مطرح می نمایند، پاسخ می دهند. سپس داوران همتا نکته های مفیدی در خصوص میزان اهمیت و نوآوری و طرز ارائه نتایج و اعتبار آنها، رعایت اصول اخلاقی و سایر ویژگی های مقاله هایی که داوری می نمایند، مطرح می نمایند. تا دهه نود، داوری همتا دقیقاً مورد مطالعه قرار نگرفته بود.

به طور کلی ژورنال علمی یا ژورنال آکادمیک نشریه ای است که به صورت منظم پژوهش هایی را در زمینه یک یا چندین یا همه رشته های دانشگاهی با استفاده از داوری همتا منتشر می نماید. این ژورنال ها محلی برای معرفی دقیق پژوهش های نو و نقد پژوهش های موجود است. محتویات این نشریات در قالب مقاله عرضه شده و غالباً شامل تحقیقات دست اول، مقالات مروری و نقد کتاب است. بنابر گفته هنری اولدنبرگ نخستین سردبیر قدیمی ترین نشریه دانشگاهی دنیا، هدف یک نشریه دانشگاهی دادن فرصتی به محققان در اثر گذاشتن بر دانش دیگران، مشارکت در بهبود دانش و دستیابی به تکامل فلسفی و علمی است. اصطلاح نشریه دانشگاهی به تمامی نشریه های پژوهشی در تمامی زمینه ها اشاره دارد.

ژورنال های علمی با چاپ مقالات و نتایج پژوهش های محققان سراسر دنیا به ایجاد ساختار نظام مند در علم یاری می نمایند، به این صورت که می توان با دنبال کردن ارجاعات مختلف در این نشریات، فرایند حرکت علم و رشد آن را آنالیز کرد.

ژورنال های علمی بسیار زیادی در حال حاضر به شکل های مختلف از جمله چاپ کاغذی یا فقط به صورت آنلاین انتشار می یابند و چندین سایت مهم به نمایه و ارائه فهرست آن ها می پردازند.

ژورنال علمی نیچر به همین دلیل، اخبار و تفاسیر علمی را با سرعت و به شکل معتبر، با روشنگری و فراهم کردن بینش نسبت به موضوعات مهم و برجسته و به روز دنیای علم، در دسترس قرار می دهد و بر دانشمندان و عموم مردم تأثیر می گذارد.

مجله نیچر رسالت خود را اول خدمت به دانشمندان به وسیله انتشار سریع پیشرفت های چشمگیر در هر شاخه از علوم و فراهم کردن زمینه ای برای گزارش و بحث در خصوص اخبار و موضوعات دنیای علم می داند. دوم، اطمینان از انتشار سریع دانش و نتایج مطالعات علمی در سراسر دنیا به روشی که اهمیت آنها را برای دانش، فرهنگ و زندگی روزمره نشان دهد.

بیانیه اصلی رسالت نیچر برای اولین بار در 11 نوامبر 1869 منتشر شد.

مجله نیچر، هیئت تحریریه خارجی ندارد و تمام تصمیمات راجع به مقالات توسط گروهی از سردبیران حرفه ای به صورت تمام وقت گرفته می شود.

مجله نیچر که از سال 1869 میلادی تا به امروز منتشر می شود، یک نشریه هفتگی جامع است که در میان پرارزش ترین مجله های علمی دنیا واقع شده است. این نشریه ارجاع داده شده ترین مجله علمی است. ضریب تأثیرگذاری مجله در سال 2017 با نمره تقریبی 55 در رده اول نشریات علمی جامع نهاده شد.

از جمله مهم ترین مقالات منتشر شده در این مجله می توان به مقاله های زیر اشاره نمود:

بحث اثباتی درباره وجود نوترون توسط جیمز چادویک

· کشف ساختار DNA از واتسون و کریک

· کشف و گزارش پالسارها

· کشف و گزارش سوراخ در لایه اوزون

نیچر یک مجله علمی چند رشته ای انگلیسی است که برای اولین بار در تاریخ 4 نوامبر 1869 منتشر شد. این مجله یکی از شناخته شده ترین ژورنال های علمی در دنیا است و توسط پایگاه Science Edition از گزارش های استنادی ژورنال ها در سال 2010 به عنوان معتبرترین ژورنال دنیا رتبه بندی شد و آن را به یکی از عالی رتبه ترین مجلات دنیا تبدیل کرد.

دانشمندان تحقیقی، مخاطبان اصلی این مجله هستند، اما خلاصه ها و مقالات همراهی که در این مجله منتشر می شود، برای این است که بسیاری از مهم ترین مقالات را برای دانشمندان و دانشجویان و افراد علاقه مند در زمینه های دیگر قابل فهم کند.

ابتدای هر شماره از این مجله، سرمقاله ها، اخبار و مقالات برجسته در خصوص موضوعات مورد علاقه عمومی دانشمندان، از جمله امور جاری، بودجه علمی، تجارت، اخلاق علمی و پیشرفت های تحقیق قرار می گیرد. همچنین بخش هایی در زمینه کتاب، هنر و داستان های کوتاه علمی-تخیلی در نظر گرفته می شود. باقی مجله نیز بیشتر از مقاله های تحقیقاتی(مقاله یا نامه) تشکیل شده است که غالبا متراکم و کاملاً فنی هستند. به دلیل محدودیت های زیاد در مجله ها، اغلب متون چاپ شده در واقع خلاصه ای از مطالعه مورد نظر است و جزئیات زیادی در رابطه با مطالب تکمیلی در وب سایت این ژورنال ارائه می شود.

بسیاری از زمینه های تحقیق وجود دارد که در آن پیشرفت های مهم جدید و تحقیقات اصلی به صورت مقاله یا نامه در نیچر منتشر می شود. مقالاتی که در این ژورنال چاپ شده اند همیشه به دلیل حفظ استانداردهای تحقیقاتی بالا در سطح بین المللی تحسین می شوند. سردبیران نیچر می گویند در این مدت، کمتر از هشت درصد از مقالات ارسال شده برای انتشار پذیرفته شده اند.

مجله نیچر در سال 2007 به همراه مجله ساینس(Science) جایزه شاهزاده آستوریاس برای ارتباطات و علوم انسانی را دریافت کرد.

جوایز شاهزاده/شاهدخت آستوریاس مجموعه ای از جوایز سالیانه در اسپانیا است که توسط بنیاد شاهزاده آستوریاس اعطا می شود. این مراسم هر ساله در آمفی تئاتر کامپوآمور شهر ابیه دو برگزار می شود و طی آن جوایزی در هشت رشته مختلف، شامل پنجاه هزار یورو وجه نقد، یک تندیس ویژه به عنوان نماد این جایزه و یک دیپلم افتخار به بهترین دستاوردهای آن گروه اعطا می شود.

تحقیقات مجله نیچر توسط انتشارات نیچر ریسرچ(Nature Research) که قبلاً با عنوان گروه انتشارات نیچر شناخته می شد چاپ می شود. این انتشارات، خود بخشی از شرکت انتشارات علمی بین المللی اسپرینگر نیچر(Springer Nature) است که ژورنال های علمی، مجلات، پایگاه داده های آنلاین و خدمات علمی و پزشکی را منتشر می نماید. لازم به ذکر است که این انتشارات اکنون بیش از 800 کارمند دارد.

پرچمدار انتشارات نیچر ریسرچ ژورنال نیچر است؛ یک مجله هفتگی چند رشته ای که برای اولین بار در سال 1869 منتشر شد. این انتشارات همچنین ژورنال های پژوهشی، مجلات علمی دانشگاهی و طیف وسیعی از مجلات دسترسی آزاد را منتشر می نماید.

همچنین شرکت مادر یعنی اسپرینگر نیچر، مجله ساینتیفیک امریکن را به 16 زبان منتشر می نماید که مجله ای برای عموم مردم است.

اکنون 150 سال از تاسیس ژورنال گران بها و تاثیرگذار نیچر می گذرد، تاریخی مملو از افتخار و موفقیت در ترویج علم و تبدیل زمین به جایی بهتر برای زندگی که همیشه باید قدر دانسته شود.

دانشمندان به همین مناسبت برای جشن تولد 150 سالگی نیچر گردهم آمدند و تک تک مقالاتی را که طی این 150 سال توسط این نشریه منتشر شده است، آنالیز و دسته بندی نموده و آنها را با ساخت یک ویدیو به شکل یک نمایه گرافیکی درآوردند.

صدایی که این ویدیو را توضیح می دهد از نحوه شکل گیری آن و معانی و مفاهیمی که در این نمایه گرافیکی مستتر است سخن می گوید.

در این ویدیو گفته می شود که این نمایه گرافیکی، سوابق 150 ساله نیچر است. 150 سال تحقیق علمی که از آنالیز تک تک مقالاتی که در طول این سالها در نیچر منتشر شده یا مقالات منتشر شده در نیچر به آنها ارجاع داده شده اند، تشکیل شده است و نتیجه همکاری دانشمندان و کشفیات آنها است که دنیای علم امروزی را شکل داده اند.

هر نقطه در این نمایه نماینده یک مقاله است و رنگ آن نشان دهنده یک زمینه علمی است. به عنوان مثال نقطه های زرد رنگ نشان دهنده مقالاتی هستند که در زمینه علوم زمین و فضا منتشر شده اند و رنگ سبز نیز نمایانگر مقالات حوزه فیزیک است.

هر دو نقطه(مقاله) اگر به یک مقاله یا منبع مرجع ارجاع داده شده باشند توسط رشته ای به آن متصل شده اند و دانشمندان با استفاده از این الگوی ساده، شبکه ای از تمام مقالاتی را که طی این 150 سال در نیچر منتشر شده است، ایجاد کردند.

ترسیم این نقاط از انتشار اولین مقاله در سال 1869 شروع شده است که روزهای شروعین انتشار مقالات علمی بوده است و پیش از آن، مقالات علمی به شکل امروزی در دسترس نبوده اند.

این نقاط در سال های ابتدایی چندان به هم متصل نیستند، اما با گذر زمان همه چیز تغییر می نماید و نقاط و رشته ها به شکلی منظم با یکدیگر شبکه تشکیل می دهند.

در سال 1986 کشف ابررساناهای دما بالا موجب تکثر مقالات حوزه فیزیک می شود که به رنگ سبز نشان داده شده اند. این زمینه ای از علم است که در قرن های 20 و 21 به پیشرفت و توسعه خود ادامه داد.

سال 1930 نیز نقطه شروع کشف و توسعه دنیای اتم ها بود و مقالات حوزه فیزیک هسته ای در دهه 30 و 40 میلادی رشد چشمگیری داشتند.

یکی دیگر از نقاط عطف دنیای علم انتشار اولین مقاله راهگشا در زمینه علم ژنتیک در سال 1942 است که به رنگ سفید یا شیری نشان داده می شود و به شکل عجیبی تا چند دهه بعد به آن پرداخته نمی شود تا اینکه در اواخر دهه 90 میلادی، کشفیات جدید در این حوزه موجب پیشرفت این رشته و افزایش تعداد مقالات درباره آن می شود.

هر نقطه در این نمایه که نشانگر انتشار یک مقاله در ژورنال معتبر نیچر است، جای خود را دارد. هر کشف منتشر شده در این مجله با مقالات پیش و پس از خود تایید شده است و این شبکه باشکوه را تشکیل داده است.

هر اکتشاف بر اساس مقالات قبلی حاصل شده و همچنین زمینه را برای کشفیات بعدی و یا توسعه خود در آینده فراهم نموده است که در این ویدیو قابل مشاهده است.

اما نکته قابل توجه این است که کشف ساختار دی ان ای به عنوان نمونه در این ویدیو مثال زده شده و سوابق آن در زیر آن، نه تنها مقالات منتشر شده در نیچر، بلکه تمام مقالات منتشر شده در دنیای علم را که این مقاله از آنها استفاده نموده است، نشان می دهد. سپس مقالاتی که از مقالات مرجع اولیه استفاده نموده اند و همینطور تا انتشار اولین مقاله در این زمینه پیش می رود.

سپس در بالای مقاله کشف ساختار دی ان ای، تمام مقالاتی را که به آن ارجاع داده شده اند، نشان داده می شود.

نکته جالب در اینجا این است که مقالاتی که منجر به کشف ساختار دی ان ای و انتشار مقاله مذکور شده اند که به عنوان یک نقطه عطف در دنیای علم و به خصوص علم ژنتیک به حساب می آید، به ترتیب اغلب از مقالات پزشکی، شیمی و فیزیک بهره برده اند، در حالی که پس از آن، داستان متفاوت می شود و این کشف منجر به پیدایش مقالاتی در زمینه مهندسی و فناوری، ریاضی و حتی علوم انسانی و علوم اجتماعی می شود.

به همین شکل، هر مقاله ای در این شبکه، داستان مخصوص و شبکه منحصر بفرد خود را دارد. هر مقاله و هر بخش، نقش خود را در تشکیل این نمای کلی از دنیای علم ایفا می نمایند. مجله نیچر نیز در طول این 150 سال نقش خود را در این داستان ایفا نموده است.