همه چیز درباره آرامگاه سعدی
به گزارش بارازعلی، آرامگاه سعدی شیرازی یا سعدیه در ابتدا خانگاه (خانقاه) سعدی بوده که او سال های پایانی زندگیش را در آنجا گذراند و پس از فوت در همان جا دفن شد. این مکان در نزدیکی آرامگاه حافظ و مسجد نصیرالملک شیراز واقع شده است.
در قرن هفتم هجری شمسی شمس الدین محمد صاحب دیوانی مقبره ای برای سعدی ساخت. در سال 959 هجری شمسی به دستور یعقوب ذوالقدر حاکم فارس، خانقاه سعدی ویران شد و اثری از آن باقی نماند. در سال 1152 هجری شمسی به دستور کریم خان زند بنایی معروف به عمارت ملوکانه بر بالای مزار سعدی بنا کرد. چندین سال بعد در قسمت غربی این عمارت، شوریده شیرازی (فصیح الملک) شاعر نابینای شیرازی دفن شد.
آرامگاه سعدی در دوره قاجار (سال 1301 هجری شمسی) از طریق فتحعلی خان بازسازی شد و چند سال بعد هم حبیب الله خان قوام الملک دستور تعمیر قسمتی از بنا را صادر کرد و مدیریت آن به سید زین العابدین چینی (حسینی نیک) سپرده شد.
بنایی که در زمان کریم خان ساخته شده بود تا سال 1327 هجری شمسی برپا بود اما در سال 1329 هجری شمسی از طریق علی اصغر حکمت، انجمن آثار ملی ایران، محسن فروغی و علی اکبر صادق، بنای قدیمی تخریب شد و بنای کنونی به جای آن ساخته شد.
ساختمان تازه آرامگاه سعدی
ساختمان تازه به سبک ایرانی ساخته شده است که دارای 8 ستون سنگی به رنگ قهوه ای که در جلوی مقبره قرار دارند و بنای اصلی با سنگ سفید و کاشی کاری ساخته شده است. بنای آرامگاه سعدی شیرازی از بیرون به شکل مکعبی است اما در داخل هشت ضلعی با دیوارهایی از جنس مرمر و گنبدی لاجوردی می باشد.
زیر بنای اصلی آرامگاه سعدی شیرازی حدود 257 متر مربع می باشد. ساختمان اصلی آرامگاه سعدی شیرازی شامل دو ایوان عمود بر هم می باشد که مزار سعدی در زاویه این دو ایوان قرار گرفته است. بر روی آرامگاه سعدی گنبدی از کاشی هایی به رنگ فیروزه ساخته شده است.
سنگ های پایه های بنا سیاه رنگ است و ستون ها و جلوی ایوان از سنگ گرانتیت قرمز ساخته شده اند. نمای خارجی آرامگاه سعدی از سنگ تراورتن و نمای داخلی آن از سنگ مرمر است.
سنگ مزار سعدی در وسط عمارتی هشت ضلعی واقع شده است و سقف آن با کاشی هایی به رنگ فیروزه ای تزیین شده است. در هفت ضلع ساختمان هفت کتیبه واقع شده است که متن های کتیبه ها از گلستان، بوستان، قصاید، بدایع و طیبات سعدی انتخاب شده و به خط ابراهیم بوذری نوشته شده اند. متن یک کتیبه دیگر از علی اصغر حکمت می باشد که در مورد چگونگی ساخت بقعه توضیحاتی داده است.
سنگ مزار سعدی
بنا در سمت چپ به ایوانی متصل می شود که دارای هفت طاق می باشد که به آرامگاه شوریده شیرازی متصل می شود. این آرامگاه در یک اتاق واقع شده است و کتیبه ای بر سر در آن است که شاعر را معرفی می کند و شعری از شوریده شیرازی بر کاشی هایی بر روی دیوار نوشته شده است.
قطعه هایی از کتیبه سنگی مربوط به سر در آرامگاه که متعلق به زمان کریم خان زند بوده، در اثر سانحه ای در قدیم شکسته شده که هم اکنون در درون آرامگاه نگه داری می شود.
محوطه آرامگاه سعدی به سبک ایرانی گل کاری، درختکاری و باغچه بندی شده است. در وسط حیاط دو حوض مستطیل شکل با جهت شمالی جنوبی در دو طرف محوطه آرامگاه قرار دارند و حوض دیگری در جهت شرقی غربی در مقابل ایوان اصلی بنا واقع شده است.
محوطه آرامگاه سعدی
حوض سکه
در جلوی ایوان حوضی واقع شده است که در آن سکه به نشان گرفتن حاجت می اندازند.
قنات
در عمق ده متری آرامگاه قناتی وجود دارد که آب آن دارای مواد گوگردی و جیوه می باشد. آب این قنات که در زیر زمین جریان دارد به درون حوض ماهی می ریزد.
حوض ماهی در آرامگاه سعدی
این حوض در سمت چپ آرامگاه سعدی شیرازی واقع شده است. شکل آن به شکل هشت ضلعی است و زیربنایی در حدود 30/25 مترمربع دارد و با 28 پله به صحن آرامگاه وصل می شود. مشهور است که سعدی نزدیک زاویه خود، حوضچه هایی از سنگ مرمر ساخته بوده که آب در آن ها جریان داشته است. شستشو در این آب خصوصاً در شب چهارشنبه سوری، از معتقدات مردم شیراز بوده است.
سقف حوض ماهی
کاشی کاری های داخل حوض ماهی که به سبک عمده سلجوقی است، در سال 1372 از طریق استاد کاشی کار تیرانداز طراحی شده و از طریق میراث فرهنگی اجرا شده است. بالای حوض ماهی یک نورگیر به شکل هشت ضلعی و دو نورگیر چهار ضلعی در طرفین آن واقع شده است.
منبع: همگردی