مراحل رشد زبان و گفتار کودک از تولد تا 5 سالگی - بارازعلی

خبرنگاران | سرویس مادر و کودک - شاید یکی از شیرین ترین مراحل رشد کودک ما، زبان باز کردن او باشد. از لحظه ای که نوزاد پا به خانه مان می گذارد منتظر ابراز احساسات او هستیم. حتی از وقتی که خواب است هم نمی گذریم و با نگاه کردن به چهره کوچکش منتظر لبخند های گاه و بیگاهش در خواب هستیم. همچنان که بزرگ می شود سعی می کنیم به او کلمات مختلف را یاد بدهیم تا هر چه زودتر شیرین زبانی هایش را شروع کند. اما آنچه ما از کودکمان توقع داریم در چه بازه سنی شروع می شود؟ در چه سنی چه آموزش های موثری می توانیم به او بدهیم؟ بهتر است برای درک جواب این سوالات بدانیم او در هر سن دچار چه تحولات زبانی و گفتاری می شود.

مراحل رشد زبان و گفتار کودک در سنین مختلف

0 تا 6 ماهگی

یک کودک تازه متولد شده تا 3 ماهگی اکثرا گریه می کند. اما نگران نباشید به سرعت راه ارتباط داشتن با شما را پیدا خواهد کرد. چرا که گریه کردن هم خودش یکی از مراحل رشد زبان و گفتار کودک است. از 4 تا 6 ماهگی خنده ها و زمزمه هایش شروع می شوند. او بطور مکرر غرغر می کند و صدا های خوشایندی تولید می کند. جالبست بدانید نوزاد شما در این سن بین صدا ها تمایز قایل می شود و نسبت به تغییر تن صدا نیز واکنش نشان می دهد. نوزاد در این سن شروع می کند به ساخت یک سری صدا ها مانند اه و اوه که پایه و اساس ساخت کلمات دیگر خواهد شد.

7 تا 12 ماهگی

کودک شما در این سن مفهوم نه را کاملا می فهمد. به درخواست های ساده مانند: برو، بیا واکنش نشان می دهد. او در این سن نسبت به شنیدن نامش عکس العمل نشان خواهد داد و دیگر برای جلب توجه از گریه صرف استفاده نمی کند بلکه گاهی از خودش صدا هم درمی آورد. کودک در این سن تلاش برای واژه سازی را شروع می کند و ممکن است خزانه واژگانی اش بین 1 تا 3 کلمه باشد. خوبی این مرحله اینست که کودک کم کم یاد می گیرد برای بیان خواسته هایش یک اقدامی بکند. همین کار والدین را تاحدودی آسان تر می کند.

بیشتر بخوانید:رشد ماه به ماه نوزاد تا 12 ماهگی

13 تا 18 ماهگی

برای این سن کودک نمی توان یک قاعده کلی گفت، چون تمام بچه ها مانند هم نیستند. برخی ممکن است واژه سازی را پیش از این مرحله شروع کرده باشند. به هر حال کودک شما اولین لغات خود را در مرحله قبلی بیان کرده است. در سن 18 ماهگی وی باید بتواند 20 کلمه بیان کند. (هرچند این تعداد در بچه ها مختلف، یکسان نیست). او در این مرحله تلاش می کند تا آهنگ کلمات را از شما تقلید کند. اگرچه موقع حرف زدن برخی همخوان های شروعین و تقریبا همه همخوان های پایانی را حذف می کند. کودک در این سن بیشتر اسامی را یاد می گیرد نه افعال را به همین خاطر اگر اقدام به یاد دادن اسامی اعضای بدنش کنید به خوبی یاد می گیرد. در درخواست کردن هم پیشرفت می کند.

19 تا 24 ماهگی

در این مرحله از رشد زبان کودک دیگر بیشتر از کلمات استفاده می کند تا صدا ها و گفتار نامفهوم. خزانه واژگانی کودک در این سن پیشرفت چشمگیری می کند و ممکن است بین 50 تا 100 کلمه را بتواند بیان کند. البته واژگانی که درک می کند و می فهمد بسیار بیشتر هستند (300 کلمه یا حتی بیشتر). او در این سن برای ساختن جمله و ترکیب کلمات قدم های اولش را برمی دارد. مثل ترکیب کردن اسامی با افعال و اسامی با ضمایر. از مراحل رشد زبان و گفتار کودک در این سن شروع استفاده از ضمیر ها به خصوص ضمیر من است.

از آنجایی که تقلید آهنگ جملات شما را در مرحله قبلی شروع کرده است پس در این سن هراز گاهی آهنگ پرسش به صدایش می دهد. البته هنوز هم کنترل کامل بر صدایش ندارد. ممکن است بیشتر گفتار کودک در این سن از نظر شما نامفهوم باشد. اما معمولا 50٪ تا 70٪ گفتار کودک را والدینش می فهمند. برای کودکتان در این سن کتاب بخوانید. چون مشخصا از شنیدن داستان لذت می برد و وقتی نام تصاویر کتاب را بگویید آن تصویر را می شناسد. کودک شما بازی هایی که در آن اشیا را طبقه بندی می کند دوست خواهد داشت، چون دراین سن طبقه بندی را شروع می کند.

بیشتر بخوانید: 10 مدل بازی با کودک یک ساله تا دو ساله

2 تا 3 سالگی

بطور کل در این مرحله از رشد زبان و گفتار کودک، باید 50 تا 70٪ گفتار او قابل درک باشد. مفهوم یکی و همه را هم یاد می گیرد. شما در این سن می توانید از پوشک دریافت کودک را شروع کنید، چون می تواند نیازش به دستشویی رفتن را ابراز کند.

کودک شما در این سن درخواست های خود را بسیار بهتر بیان می کند و از اعضای بدنش چندین عضو می شناسد. دستور های دوقسمتی را هم پیروی می کند. ممکن است بتواند پرسش های یک یا دو واژه ای بیان کند. تعداد واژگانی که کودک در این سن بیان می کند 50 تا 250 کلمه و حتی بیشتر است. اما واژه هایی که می فهمد 500 تا 900 کلمه است که تعدادش از واژه های بیانی اش خیلی بیشتر است. درست است که او جمله سازی را شروع کرده، ولی اشتباهات در قواعد مثل ناهمخوانی ضمایر یا اسامی با افعالشان در این سن بسیار طبیعی است. کودک در این سن از تکرار کلمات بسیار لذت می برد خصوصا تکرار من و هجا های شروعین.

3 تا 4 سالگی

او در این سن عملکرد اشیا را به خوبی می فهمد و درک می کند. به او در این سن کلمات متضاد را یاد بدهید، چون به خوبی یاد می گیرد و از یاد دریافتشان لذت می برد. مثل بزرگ و کوچک. داخل و بیرون. دستور های دو سه قسمتی را هم به خوبی می فهمد. حتی جملات مقایسه ای را کم کم درک می کند. خصوصا که کلمات متضاد را آموخته است. بیان احساسات از طریق گفتار در این سن پیشرفت خوبی دارد و والدین از این نظر احساس بسیار خوبی دارند که کودک بلاخره مشکلاتش را بیان می کند.

جملاتی که کودک در این مرحله از رشد زبان خود می سازد، می تواند 4- 5 کلمه ای باشد. او حتی ممکن است اقدام به تعریف کردن رویدادی کند و در آن تقدم و تاخر رویداد ها را از نظر زمانی رعایت کند. رعایت دستورات زبانی در او پیشرفت می کند و ضمیر ها را با فعل های مناسبشان جور می کند؛ هرچند هنوز هم عاری از اشتباه نیست. تقلید و تکرار واژه ها از مرحله قبل، هنوز در وجود کودک باقی مانده است و همین به رشد و توسعه توان گفتاری او کمک می کند. در این سن کودک از زمان گذشته و آینده آگاه می شود و واژگانی که بیان می کند 800 تا 1500 واژه است. واژه های قابل فهم برایش 1200 تا 2000 واژه یا حتی بیشتر خواهدبود.

کودک شما در این سن از جمله های با قاعده، صفات و ضمائر ملکی و زمان گذشته افعال استفاده می کند و تعداد بیشتری از جملات مرکب و پیچیده را بیان می کند.

4 تا 5 سالگی

در طی گذار از مراحل رشد زبان و گفتار کودک، رسیدن به این مرحله یعنی رسیدن به سن مناسب برای بازی قایم باشک. چون کودک می تواند یاد بگیرد از 0 تا 10 را طوطی وار بشمارد. البته از نظر مفهومی، مفهوم عدد را تا 3 به خوبی درک می کند. درک مفاهیم فضایی اش در این سن بیشتر شده، خزانه واژگانی او 10000 کلمه یا بیشتر است و از جمله های 8-4 کلمه ای استفاده می کند.

والدین می توانند در این سن وقتی برای کودک داستان کوتاهی می خوانند از او درباره داستان سوال بپرسند، چون او پاسخ دادن را در این سن شروع می کند. حتی به پرسش های پیچیده دو قسمتی پاسخ می دهد. سوال کردن او در این سن ممکن است بسیار زیاد شود، چون علاقه دارد معنی واژگان را بپرسد. او دیگر بیشتر مواقع شبیه دستور زبان بزرگسالان، صحبت می کند. اگرچه هنوز اشتباهاتی در دستور زبان، در اشکال بی قاعده ضمائر انعکاسی، پسوند های قیدی و تغییر صفت های تفضیلی و عالی به یکدیگر دارد.

سخن آخر در مورد رشد کلامی بچه ها

البته تمامی نکات گفته شده تا اینجا تنها برای کمک به والدین در درک کودک و شناسایی به موقع تاخیر کودک است و تمام آنچه گفتیم کودک به کودک متفاوت است. بنابراین والدین عزیز این را در نظر بگیرند که اگر تعداد واژگان کودکشان کم و زیاد است یا کودک در مرحله ای عقب افتاده است هیچ جای نگرانی نیست. مهمترین نکته در مورد دیر حرف زدن کودک، پیگیری والدین است و اطمینان از اینکه همه چیز سر جای خودش است. از قلم نیاندازید شما تحت هر شرایطی حامی فرزندتان باشید و با او به بهترین شکل ممکن رفتار کنید. مطمئن باشید بهترین نتیجه را والدینی می گیرند که از وقت گذاشتن و توجه به نوزادشان دریغ نمی کنند.

منبع: setare.com