یادداشت، کارنامه ترکیه در مقابله با کرونا - بارازعلی

به گزارش گروه بین الملل خبرنگاران٬ در شرایطی که شیوع گسترده کرونا در کشور ترکیه٬ موجب نگرانی دولت و مردم این کشور شده٬ روز به روز شاهد تدابیر و قوانین سختگیرانه تری هستیم که از سوی دولت بر مردم اعمال می شود. چرا که ثبت رقم 25 هزار مبتلا و 501 مورد فوت شهروندان٬ آمار قابل توجهی است و حالا ترکیه یکی از 10 کشور نخست جهان در شیوع ویروس کرونا است.

2 چالش جدی در شیوع کرونا

بسیاری از تحلیلگران و فعالان در حوزه سیاسی٬ اجتماعی و سلامت٬ معتقدند که دولت باید به سرعت قرنطینه عمومی اعلام می کرد. اما مقامات دولت اردوغان زیر بار چنین پیشنهادی نرفتند و دو چالش مهم٬ موجب شیوع گسترده تر کرونا شد:

1.تداوم کار و فعالیت در بسیاری از حوزه های هر دو بخش دولتی و خصوصی.

2.استفاده ناگزیر از وسایل نقلیه عمومی و به ویژه شلوغی و ازدحام در مترو و اتوبوس های استانبول که عملاً اجازه نمی دهد چیزی به نام فاصله اجتماعی وجود داشته باشد.

دولت چگونه عمل کرد؟

مخالفین اردوغان بر این باورند که دولت٬ در مورد اعلام قوانین سخت گیرانه٬ تا حدی تعلل کرده و نتوانست در یک بازه زمانی کوتاه و سریع٬ به تصمیم نهایی برسد. با این حال٬ شرایط کنونی ترکیه به گونه ای است که می توان گفت خودآگاهی مردم و جدیت دولت برای مقابله با ویروس کرونا٬ بسیار ملموس تر از مقطع آغازین است.

دولت اقتدراگرا٬ مخالفین قسم خورده

چند و چون مواجهه با شیوع ویروس کرونا در ترکیه٬ یک بار دیگر این واقعیت را به نمایش گذاشت که شکاف عمیق سیاسی و اجتماعی و نظام دوقطبی حزبی و اجتماعی در این کشور٬ حاضر نیست در هیچ حوزه ای و در هیچ بحرانی٬ دست از ستیز و تنش بردارد یا حتی به طور موقت٬ نوع ادبیات و گفتمان تهاجمی خود را تغییر دهد.

حزب جمهوری خلق و حزب خوب در چهارچوب ائتلاف ملت٬ با استفاده از ظرفیت روزنامه هایی همچون جمهوریت و سوزجو و ظرفیت اجرایی شهرداری های مهم استانبول٬ آنکارا، ازمیر٬ آدانا٬ آنتالیا و دیگر شهرداری های وابسته به مخالفین اردوغان٬ با تمام قوا٬ دولت و تصمیمات و اقدامات رئیس جمهور و وزارت بهداشت را به چالش کشیدند.

در برخی مقاطع حساس نیز٬ لائیست ها و کاقتصادیست ها از فرصت کرونا استفاده کردند تا مسجد٬ نماز٬ مسائل عبادی٬ تعصبات اسلام گرایان و عملکرد سازمان دولتی اوقاف و امور دینی را٬ آماج حملات خود قرار دهند.

در مقابل٬ حزب عدالت و توسعه و حزب حرکت ملی در چهارچوب ائتلاف ملت٬ مخالفین را با الفاظی همچون خائن و نادان مورد خطاب قرار دادند. حزب حاکم٬ به طور کامل در همه حوزه ها٬ تصویری از یک حزب اقتدارگرا به نمایش گذاشت که حاضر به شنیدن پیشنهاد و انتقاد نیست و تصمیم گرفته به شکل یک تنه به جنگ کرونا برود.

رسانه ها چگونه عمل کردند؟

قدرت رسانه های بخش خصوصی ترکیه٬ به ویژه در حوزه شبکه های تلویزیونی٬ در سالیان اخیر٬ تحت تاثیر رشد اقتصادی گروه ها و نهادهای اقتصادی نزدیک به حزب عدالت و توسعه قرار گرفته و اغلب تلویزیون ها توسط تجار و بازرگان ها و تولیدکنندگان هوادار حزب حاکم خریداری شدهاند و طبیعی است که در جریان بحران کرونا هم٬ مدافع سیاست های دولت اردوغان باشند.

اما تلویزیون های بخش خصوصی هم عملکرد قابل دفاعی به نمایش گذاشتند و نقطه مشترک تمام رسانه های موافق و مخالف دولت٬ این بود که با وجود فراگیر شدن ویروس کرونا٬ وقفه و کاهشی جدی در میزان فعالیت رسانه ای و پوشش خبری آنها مشاهده نشد.

همچنین در بخش روزنامه ها نیز٬ بسیاری از روزنامه ها٬ حاضر شدند بدون دریافت هزینه٬ برای اولین بار روزنامه های خود را به شکل الکترونیکی در اختیار مردم بگذارند و روزنامه های دیگر نیز٬ اکیپ ها و پیک های تحویل روزنامه درب منزل را فعال کردند و در کار آنها٬ وقفه ای دیده نشد.

در فضای مجازی٬ چه روی داد؟

ترکیه در سال های اخیر نسبت به تحرکات سیاسی و اطلاع رسانی های سوگیرانه و هدفمند در فضای مجازی حساس شده و به ویژه روی شبکه اجتماعی توییتر٬ به شکل جدی متمرکز شده و زوم کرده است.

کم نیستند شمار افرادی که در سالیان اخیر به خاطر انتشار توییت های تند و انتقادی علیه رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و سیاست های او٬ بازداشت شده اند.

در مورد کرونا نیز همین واقعه روی داد و وزارت کشور٬ تشکیلات پلیس و سرویس اطلاعاتی میت٬ با رصد فضای مجازی٬ از یک سو تحرکات مخالفین و شهروندان عادی داخل کشور را در نظر گرفتند و از دیگر سو٬ تحرکات توییتری برخی از شاگردان فراری شبکه فتح الله گولن که از زمان کودتای نافرجام 2016 تاکنون٬ در اروپا و آمریکا٬ مشغول فعالیت تخریبی علیه دولت ترکیه هستند.

مقامات امنیتی ترکیه اعلام کردند که یکی از سران این فعالان رسانه ای با ایجاد یک اکانت به نام واقعیت های ترکیه٬ به جرم نشر اکاذیب و تشویش افکار عمومی٬ که به شکل مخفیانه در ترکیه زندگی می کرد٬ دستگیر شده است.

کرونا و دولت آکپارتی

قطعاً در شرایط فعلی٬ زود است که ارزیابی نهایی در مورد نمره و کارنامه دولت اردوغان در مواجهه با ویروس کرونا٬ صورت بگیرد. باید دید٬ آمار مبتلایان و فوت شدگان به چه سمت و سویی می رود و دولت برای مهار شیوع٬ تا چه اندازه قدرتمندانه عمل خواهد کرد و نظام بهداشت و سلامت ترکیه تا کدام نقطه٬ تاب می آورد.

اما در هر حال٬ در سنجش مقطع کنونی٬ می توان برخی ابعاد عملیاتی را در نظر گرفت و در حوزه تصمیم گیری٬ مدیریت و نظارت٬ این واقعیت را دید که حزب حاکم٬ نمی خواهد اجازه دهد که ویروس کرونا٬ مقدمه ای برای تضعیف جایگاه اجتماعی اش باشد.

بدون تردید٬ بحران کرونا٬ برای دولت و مردم ترکیه٬ شرایط اقتصادی سخت و دشواری رقم خواهد زد. چرا که بیکاری٬ تعطیلی بخش توریسم به عنوان مهم ترین منبع درآمد دولت و همچنین تعطیلی نسبی بخش های تجارت٬ تولید و صنایع٬ در کنار افزایش آمار بیکاری و معضلی به نام پرداخت بیمه بیکارها٬ عرصه را بر دولت تنگ می کند و بعید نیست که دولت اردوغان٬ برای جبران کسری بودجه و به منظور رفع مسائل اقتصادی٬ ناچار شود که از صندوق بین المللی پول٬ وام دریافت کند.

اما نوع واکنش و عملکرد دولت و به ویژه وزارت بهداشت٬ به گونه ای نبوده که کابینه٬ در معرض اتهام بی کفایتی و ناتوانی قرار بگیرد. به ویژه در دو بخش مهم نظارت بر قیمت کالا و برخورد با گرانفروشان و همچنین در حوزه تامین کالا٬ تجهیزات و ملزومات بهداشتی و پزشکی.

در سرانجام باید گفت: دولت و مردم ترکیه در مبارزه با کرونا٬ عملکرد قابل دفاعی داشته اند اما حتی در شرایط بحرانی٬ تنش و اختلافات حزبی متوقف نشده و پدیده دوقطبی به قوت خود باقی است.