غار التپه بهشهر؛از قدیمی ترین سکونتگاه های بشری، عکس - بارازعلی

التپه نام سکونت گاهی در دامنه های شمالی رشته کوه های البرز یا به طور دقیق تر در پایه کوهای دنیا مورا (پیش کوههای البرز) است.

روستای التپه با چشم اندازی وسیع به سمت شمال مشرف بر جلگه سرسبز و حاصلخیز مازندران و دورتر از آن خلیج گرگان (خورد دریا) و شبه جزیره میانکاله و دریای خزر (گت دریا), از سوی دیگر با چشم اندازی به سمت جنوب به کوه های دنیا مورا و درختان سر سبز و سر به فلک کشیده جنگل منتهی می گردد.

روستای التپه در جنوب شرقی دریای خزر و جنوب غربی خلیج گرگان و در یک کیلومتری شهر بهشهر و جنوب بزرگراه ارتباطی بهشهر- گرگان قرار گرفته است.

بقایای نخستین اجتماعات بشری در دوره فرا پارینه سنگی Epipalaeolitic در غار التپه به دست آمده است. غار التپه درشرق شهر بهشهر و غرب روستای التپه واقع شده است. این غار در سال 1946 میلادی به وسیله Dr.Mac Berny حفاری شده و لایه های تمدنی دوره فرا پارینه سنگی (زندگی و معیشت این جوامع بر اساس شکار غزال و فوک پایدار بوده) در آن نمایان شده است.

بر اساس داده های استخوانی و صنایع سنگی در این غار، این دوره از 12500 سال پیش آغاز و در حدود 11000 سال پیش به اتمام رسیده است.

التپه را گاه علی تپه می نامند که اشتباه است. التپه مرکب از دو کلمه ال + تپه است. اَل نام درختی که در گذشته با قدمت چند هزار ساله دراین منطقه می روئید، تپه نوعی عارضه ارتفاعی است. درمحافل علمی جغرافیائی ،ال باسم نام درخت و پدیده طبیعی وتپه هم باسم عارضه ارتفاعی و آن هم یک پدیده طبیعی خوانده می گردد که دو پدیده طبیعی در کنار هم در این نام استفاده شده است.

بنابراین التپه به معنای درختانی بر روی تپه است و باتوجه به قرارگرفتن این روستا بر ارتفاع، باید بپذیریم که واژه التپه و وجه تسمیه آن صحیح است.

تغذیه مردم عصر حجر

خوراک مردمان این دوران ازسوی شکارچیان و از گیاهان و گوشت جانوران فراهم می شد. مردمان این دوره به بخش هایی از تن جانوران، مانند جگر، قلوه و مغز دلبسته بودند. خوراک روزانهٔ اینان سرشار از کربوهیدراتی بود که از بنشن یا حبوبات به دست می آمد.

پژوهش ها نشان می دهد که دوسوم انرژی مورداحتیاج مردمان آن دوران از گوشت به دست می آمد. آنان هم مانند مردمان کنونی، از چربی پرهیز می کرده اند ولی نه به همین نسبتِ کنونی. گمان برده می گردد که نخستین مصرف شیره، که از ترش شدن انگورهای وحشی ساخته شده بوده، در این دوره اتفاق افتاده باشد.

ویژگی دوران پارینه سنگی

در دوران پارینه سنگی، انسان ها در گروه های نسبتاً کوچک گرد هم آمده و به گردآوری گیاهان، ماهیگیری و شکار پرداخته اند. ساخت ابزار سنگی ویژگی اصلی این دوران است، اما انسان ها در سراسر پارینه سنگی از ابزارهای چوبی و استخوانی هم بهره می گرفته اند. انسان ها در آن دوران از چرم و الیاف گیاهی هم استفاده می کردند.

در اواخر دوران پارینه سنگی، انسان ها نخستین بار اقدام به آفرینش هنری کردند که شامل هنر صخره ای و ساخت اشیا و نقاشی درون غارها می شد. بعلاوه آغاز رفتار مربوط به باورهای دینی مثل برگزاری آیین ها و آیین خاکسپاری مربوط به اواخر پارینه سنگی است. آب و هوای پارینه سنگی متشکل از دوران یخبندان و بین یخبندان بود و بطور متناوب دماهای سرد و گرمی را تجربه می کرد.

چون بشر در این دوره ساختن ابزار و آلات سنگی را یاد گرفته است این دوره را عصر حجر می خوانند. اولین ابزار سنگی که بشر ساخته محتملاً سنگ بزرگی بوده که تمام اطراف آن را با وسیله ای تیز کرده بوده است.

دانشمندان این وسیله را اصطلاحاً تبر محکم می نامند. بعلاوه تکه سنگ هایی که در اثر خرد کردن سنگ ها بدست می آمد، به اسم ابزار مورد استفاده قرار می گرفته است. تیشه دستی و پاره سنگ های تیز تنها ابزار انسان های عصر حجر بوده که هزاران سال از آن ها استفاده می کرده اند.

عصر نوسنگی

در حدود 6000 سال قبل از میلاد، تحول شگرفی در روش زندگی بشر پدید آمد. بدین معنی که او کشت و پرورش محصولات را آموخت. این دوره را آغاز نئولیتیک یا عصر حجر تازه دانسته اند.در این دوره، او از حیوانات باسم منبع غذایی و از پوست آن ها برای لباس استفاده می کرد.

او دسته هائی از حیوانات نگهداری می کرد، خانه می ساخت و به زودی هم آغاز به ساخت چیزهای تازه ای کرد که در طبیعت یافت نمی شد.خاک رس را قالب گیری کرده، به بشقاب و ظرف تبدیل نمودند. وقتی که آن را می پختند، می توانستند در این گونه ظروف پخت و پز کنند. از پشم و کتان نخ تهیه می کردند.

عصر نوسنگی با رشد کشاورزی و آبیاری همراه است. چرا که در عصر نوسنگی دما و بارندگی برای کشاورزی مناسب شد. عصر نوسنگی در ایران از حدود 8000 پیش از میلاد آغاز شد و حدود 5500 پیش از میلاد به سرانجام رسید. مشخصه این عصر در ایران رشد سکونت گاه های کوچکی است که در آن ها 50-100 نفر ساکن شده بودند.این افراد یا در خانه های ساخته شده از آجر نپخته و یا چادر و یا سرپناه هایی از علف زندگی می کردند.

حفاری های بیشتری برای شناخت تفاوت طبقات، شکل معابد و دیگر سازه های خاص آن موقع مورد احتیاج است.تا این که زمانی که این انسان ها، آغاز به کار و زندگی دسته جمعی کردند، ابتدا دهات و سپس شهرهایی به وجود آمدند و این سرآغاز همان چیزی بوده است که امروزه تمدن نامیده می گردد.

نحوه دسترسی به روستای التپه

روستای التپه در راستا یکی از منطقه ها مهم تفریحی توریستی مازندران یعنی پارک جنگلی عباس آباد قرار گرفته است. این روستا در یک کیلومتری شهر بهشهر و جنوب بزرگراه ارتباطی بهشهر- گرگان قرار گرفته است. غار التپه هم درشرق شهر بهشهر و غرب روستای التپه واقع شده است.